Van Norgerduin tot Zeijerwiek
Op de fraaie rondwandeling Van Norgerduin tot Zeijerwie van circa 28 km, beleeft u in 7 á 8 uren vrijwel alle aspecten van het typisch Drentse landschap. Van gevarieerd eschlandschap met hoge eschen en lage beekdalen tot fraai heide- en bosgebied. Bijzondere aandacht verdienen vooral ook de archeologische rijkdommen op ‘Het Noordsche Veld’, het oude theehuisje aan de Donderseweg, het eeuwenoude stukje strubbenbos de ‘Zeijerstrubben’. En niet te vergeten de oude scheepvaartverbinding bij Zeijen en het verdwenen vliegveld bij Peest.
Start- en eindpunt
Thee en koffiehuis De Bosrand
Donderseweg 7
9331 TB Norg
N53 04.968 E6 30.023
Begin in de routebeschrijving met punt 01
Café Zalencentrum Hingstman
Hoofdstraat 18 (noordkant brink)
9491 AE Zeijen (Drenthe)
N53 03.019 E6 32.704
Begin in de routebeschrijving met punt 06
OV: bushalte nabij start-/eindpunten a en b
Tips voor onderweg
- Negeer zijwegen en paden, tenzij anders aangegeven
- Draag stevige waterwerende schoenen
- Onderweg komt u meerdere horeca tegen
- Neem voldoende proviand en uw verrekijker mee
- Honden zijn welkom, mits op aangegeven trajecten aangelijnd
- Respecteer natuur en landschap
- Geniet en haast u niet
Routebeschrijving
1 (Startpunt a) Vanuit Thee en koffiehuis De Bosrand slaat u op het fietspad langs de weg linksaf en blijft dit voorlopig volgen.
Na circa 600 meter ziet u aan uw rechterhand een houtsingel. Wandel deze voorbij tot aan een volgende (smalle) houtsingel, eveneens aan uw rechterhand. (tegenover het ‘Langaarveentje’.)
Steek hier, even voor het roodwitte gevarenhekje, de weg over (let op het verkeer), loop rechtdoor en volg het smalle zandpad door de singel. Sla niet af en blijf het pad volgen.
Ga ook ter hoogte van de picknicktafel aan uw linkerhand rechtdoor en volg verder de brede zandweg met fietspad langs de bosrand; totdat het smalle fietspad met een haakse bocht in het bos verdwijnt.
Ook u slaat hier rechtsaf en volgt verder het fietspad het bos in. Ga op alle kruisingen rechtdoor.
2 Aan het einde van dit fietspad slaat u linksaf en volgt de half verharde bosweg met fietspad.
Op de Y-splitsing (paddestoel 21638) buigt u met het fietspad mee naar rechts.
Meteen aan uw linkerhand ziet u een informatiebord en meerdere picknicktafels staan. Sla direct na de picknicksets linksaf, en betreedt via het klaphek en wildrooster het natuurreservaat het ‘Noordsche Veld’. (U kunt het fietspaadje volgen, maar ook kiezen voor het bredere graspad.)
Dit heidegebied, gelegen op een dekzandrug tussen twee beekdalen, wordt niet onterecht ook wel ‘archeologisch monument’ genoemd. Als u goed oplet zult u hier niet alleen grafheuvels zien, maar ook subtielere sporen ontdekken van bewoning in de prehistorie. Naast de vele tientallen bewaard gebleven grafheuvels en een hunebed, bevinden zich op het veld ook een urnenveld, sporen van drie oude nederzettingen en restanten van prehistorische akkers. Deze ‘Celtic Fields’ zijn rechthoekige veldjes, omgeven door walletjes van circa 50 cm hoog.
Bijgestaan door een kudde geiten, zorgen Schotse Hooglanders hier voor natuurbehoud. Met een beetje geluk, zijn de fors gehoornde werkers in de buurt. Anders komt u ze later elders nog wel tegen.
3 Aan het zuideinde van het veld aangekomen, verlaat u het reservaat links afslaand via het wildrooster en klaphek. En volgt verder het fietspaadje door de brede houtsingel.
Op de T-splitsing slaat u rechtsaf en blijft het rechtdoor gaande fietspaadje volgen. Ook waar dit ter hoogte van het ‘Witteveentje’ (links van u) overgaat in een asfaltweggetje.
Na circa 400 meter passeert u het links van de weg gelegen hunebed.
4 Aan het eind van het weggetje aangekomen slaat u linksaf en volgt even de berm langs de brede asfaltweg (Peesterweg). Let op het verkeer!
Na circa 200 meter (net voor het riant stenen zomerhuisje met rieten kap) steekt u de weg over en gaat rechtdoor het onverharde bospad in.
Na circa 75 meter (bordje Staatsbosbeheer) neemt u het smalle bospaadje rechtsaf, houdt u bij de Y-splitsing (voor de brede hulstboom) rechts aan, slaat op de kruising van bospaadjes linksaf en blijft u vervolgens geruime tijd dit kronkelende (soms half overwoekerde) paadje door de wildernis volgen.
U wandelt nu door het eeuwenoude strubbenbos de ‘Zeijerstrubben’. Doordat een ondoordringbare leemlaag dicht onder de oppervlakte ligt, groeien de eikenbomen hier erg slecht. En zijn ze daarom zo klein en grillig van vorm. Wat de Zeijerstrubben verder zo bijzonder maakt is de rijke bosvegetatie en bodemflora. Zo groeit bijvoorbeeld ergens in deze strubben de Zweedse ‘Kornoelje’. De enige groeiplaats in Nederland (volgens natuurgeschiedschrijvers tijdens de laatste ijstijd meegevoerd vanuit Scandinavië.) In 1954 werden de Zeijerstrubben dan ook tot natuurmonument verklaard.
Aan het eind van het pad verlaat u het bos door een stel houten hekken en slaat op de zandweg rechtsaf.
In het dorp Zeijen aangekomen wandelt u langs enkele van de vele fraaie, voor het merendeel gerestaureerde, Saksische boerderijen die het dorpje rijk is.
5 Op de verharde weg aangekomen slaat u linksaf en neemt vervolgens de eerste straat rechts. Sla daarna op de T-splitsing opnieuw linksaf en loop rechtdoor tot aan café Hingstman.
6 (Startpunt b) Vanuit café Hingstman gaat u naar rechts en slaat meteen de eerste straat links in (Brinkstraat), wandelt u rechtdoor langs de grote brink en gaat pas op de T-splitsing rechtsaf.
Kenmerkend voor een esdorp is de brink en worden esdorpen daarom ook wel brinkdorpen genoemd. De brink had meerdere functies. In de eerste plaats diende het om het vee tijdelijk bijeen te brengen. Daarnaast leverden gekapte eikenbomen waardevolle bouwmaterialen op. En was de brink de ontmoetingsplaats voor de dorpsbewoners.
7 Sla vervolgens het eerste zandpad aan uw linkerhand in (het Harbargspattie).
Links van het pad ligt de ijsbaan van Zeijen. Oorspronkelijk was dit een veentje, wat nu zo goed als verdwenen is. Rechts kijkt u uit over de veel hoger gelegen markante Zuideresch. Door eeuwenlang uitrijden van stalmest (vaak vermengd met heideplaggen) over de schrale akkergronden ontstond een glooiend landschap.
Buig na de houten hekken mee naar rechts en volg dit pad verder door een mooie houtsingel. Bij de (omgekeerde) Y-splitsing aan het einde van het pad houdt u opnieuw rechts aan. Even verder links aangehouden komt u aan bij de ‘Zeijerwiek’. Dit mooi beschut liggende restant van een voormalige scheepvaartverbinding met de Drentse Hoofdvaart volgt u verder langs de linkeroever.
Tot in de vijftiger jaren voeren hier nog schepen. Na jarenlange dichtgroei en verlanding werd de Zeijerwiek in 1984 hersteld op initiatief van enkele dorpelingen en wordt sindsdien vertroeteld door de ‘Werkgroep Zeijerwiek’. Direct aan het begin van de wiek is een pomp aangebracht die het water op peil houdt. Het water is bijzonder helder. Wanneer de zon gunstig staat ziet u de vissen zwemmen. En met een beetje geluk misschien zelfs een snoek. In de halverwege gelegen zwaaikom konden de schepen keren of elkaar passeren.
Ook het even verderop aan uw linkerhand gelegen Veldakkersveentje is door de werkgroep Zeijerwiek zoveel mogelijk in oorspronkelijke staat teruggebracht. Hierdoor groeit er weer wollegras, veenpluis en veenmos. Tevens vinden watervogels als watersnip, meerkoet en eend hier nu een rustige broedplaats. Ook langs de oever geplaatste borden geven enige informatie over dit gebied.
8 Het pad verder volgend ziet u aan uw rechterhand een bruggetje.
Steek dit over, ga rechtsaf en vervolg uw tocht langs de Zeijerwiek in omgekeerde richting. Het is overigens zeker de moeite waard om vanaf het bruggetje even van het uitzicht te genieten.
Sla ter hoogte van de zwaaikom direct na het bankje en de houten hekken linksaf het zandpad in. Aan het einde van dit pad gaat u rechtsaf de asfaltweg op. Rechts van de weg kijkt u opnieuw uit over de Zuideresch van Zeijen.
9 Volg deze asfaltweg (of bospaadje links van de weg) tot u links een zandpad ziet (circa 250 m). Volg dit pad wat naar het ‘Haverkampsveen’ leidt.
Veentjes dateren vanaf het einde van de laatste ijstijd en zijn op verschillende manieren ontstaan. De veentjes die u rondom Zeijen aantreft zijn van oorsprong of pingo – ruïnes of stuifkuilen.
Een ‘pingo – ruïne’ is een overblijfsel van de laatste ijstijd en is te herkennen aan de aarden ringwal die is ontstaan tijdens de ontdooiing van een stuwende ondergrondse ijskern. Bij de dooi-inval gleed de bovengrond naar de randen en vormde een aarden wal.
‘Stuifkuilen’ zijn overblijfselen uit de prehistorie en ontstonden door het tot op grondwaterniveau verstuiven van zand op braakliggende bodems. Toen later het grondwater steeg, kwamen de laagten vol water te staan. Net als de pingo – ruïnes verlanden en verveenden ook de stuifkuilen.
In Zeijen wonen nu nog mensen die veen hebben gewonnen uit het Haverkampsveen. Het ging hier echter niet om turf maar om de veel zwaardere en vettere baggel. Het ‘baggelen’ was omslachtiger en vele malen zwaarder dan turfsteken. Maar het product was veel beter geschikt als brandstof.
Na het veentje wandelt u voorlopig rechtdoor en negeert zijwegen en paden. Ook daar waar het pad een haakse bocht naar links maakt, gaat u rechtdoor en volgt verder het rechter schouwpad langs de waterlossing. Bij het bosje aangekomen passeert u het houten hek en volgt het bospaadje tot aan de zandweg. Sla hier linksaf en volg het zandpad dat u naar het ‘Bollenveen’ brengt. (Rechts heeft u een panoramisch uitzicht over de Noorderesch wat ook regelmatig door enkele reeën wordt bezocht). Sla net voor het veen, bij het stel houten hekken aan uw rechterhand, rechtsaf en loop om het veentje heen.
Het Bollenveen heeft een mysterieuze uitstraling en gaat men er vanuit dat het veentje vanaf de Romeinse tijd tot het begin van de vroege middeleeuwen een plaats was waar offers aan de goden werden gebracht. Nooit is bewezen dat hier ooit twee veenlijken werden gevonden. Wel werden bij archeologisch onderzoek andere geofferde voorwerpen gevonden. Zoals aardewerk, stukken bewerkt hout en heel veel botten van onder andere (huis)dieren.
Aan de noordwest zijde van het Bollenveen staat een replica van een oude Tjasker. Ook hier werd turf gewonnen. Met behulp van de kleine molen werd het water uit een deel van het veen gemalen. Zodat er vervolgens gebaggeld kon worden.
10 Sla bij de picknickbank rechtsaf en volg het smalle graspaadje door de akkers tot op de bosrand. Ga verder over het korte bospaadje rechtdoor, steek het uit twee bielzen bestaande voetbruggetje over en sla op de zandweg rechtsaf.
Door de ruige hooilanden in het beekdal links van u stroomt het beekje de ‘Broekenloop’. Een van de bovenlopen van het Peizerdiep (hierover straks meer). De lage beekdalen werden eeuwenlang door de Drentse boeren gebruikt als weidegebied en hooiland. De hoger liggende eschen, zoals achter de houtsingel rechts van u, gebruikt men nog steeds voor de akkerbouw.
Verder maakt u op dit pad een grote kans een buizerd tegen te komen. Laagvliegend onder de bomen, zittend op een paaltje of misschien wel biddend boven de hooilanden.
Blijf dit brede pad steeds volgen, steek de brede asfaltweg over (let op het verkeer) en blijf het pad tot het einde volgen. Sla niet af, ook al gaat het laatste stukje over in een graspad met enkel een paar diepe sporen.
Nu op de meest zuidwestelijke hoek, staat u opnieuw voor de omheining van het weidse heidegebied, het ‘Noordsche Veld’. Mocht u eerder de Schotse Hooglanders en/of geiten gemist hebben, redelijke kans dat ze hun noeste arbeid hier in de buurt verrichten.
11 Sla voor de omheining + houten hekken linksaf en steek het hooiland over (kan wel eens zompig zijn). Bij het watertje (de Broekenloop) aangekomen, stapt u over het schrikdraad, slaat rechtsaf en volgt het beekje over het rechter schouwpad.
- Let op: is het schouwpad op dit moment voor u slecht begaanbaar, keer dan terug naar het punt voor de omheining Noordsche Veld. Passeer hier naar links de houten hekken + bankje en wandel dit fraaie pad helemaal uit. Passeer op einde pad de houten slagboom, sla linksaf en ga verder met punt 12.-
Blijf goed om u heen kijken. Al meteen vanaf het hooiland heeft u een fraai uitzicht over het stroomdal van Broekenloop en Oostervoortsche Diep. Vooral indrukwekkend zijn de houtwallen aan de overkant, die als lange uitlopers vanaf de bosrand in de hooi- of madelanden liggen.
In het heldere water naast u kan het in het voorjaar wemelen van de kikkervisjes.
Bij de driesprong van waters mondt de Broekenloop uit in het ‘Oostervoortsche Diep’. Net als veel andere Drentse beken, is helaas ook deze recht getrokken. Fraaie meanders zoals in het bekenstelsel van de bekende Drentse Aa komt u hier niet meer tegen.
Het Oostervoortsche Diep mondt vele kilometers verderop op zijn beurt weer uit in het riviertje het Lieverse- of Peizerdiep. En uiteindelijk zal al dat water via het Groninger Aduarderdiep, Reitdiep en Lauwersmeer worden afgevoerd naar de Waddenzee.
Blijf het rechter schouwpad volgen tot de kruising met een zandweg.
12 Hier slaat u linksaf en kruist het Oostervoortse Diep.
Sla op de eerstvolgende kruising opnieuw linksaf en loop het schelpenpad uit. Op de verharde weg gaat u eerst rechtdoor de voorrangsweg op en dan de smalle klinkerweg schuin naar links. Aan het eind koerst u naar rechts. Even later gaat u weer linksaf het fietspad langs Hoofdweg op. Loop direct na het bord van restaurant “Jagershof” linksaf, de parkeerplaats op. Houd links aan en u komt uit op een zandweg. Volg deze weg tot het eind.
Extra pauzetip Afhankelijk van het tijdstip kunt u natuurlijk ook eerst even een bezoekje brengen aan Restaurant Jagershof; open op ma, do, vr, za, zo vanaf 16.30 uur.
13 Kies het pad naar rechts en volg dit links aanhoudend rond.
Dit pad wordt in de volksmond Hitler-ring genoemd. De merkwaardig gevormde vijver is gegraven voor de bluswatervoorziening van het vliegveld dat, even ten zuiden van dit punt, in de Tweede Wereldoorlog door dwangarbeiders is aangelegd voor de Duitse luchtmacht. Door de slechte ondergrond was het nauwelijks bruikbaar en werd van hieruit Engeland nooit bereikt. Mogelijk ook was het vooral bedoeld als schijnvliegveld, om bommenwerpers af te leiden van vliegveld Eelde
Neem ruim na het monument het eerste pad naar rechts. Op de asfaltweg slaat u rechtsaf. Negeer de bocht en pak de zandweg met schelpenpad rechtdoor. Op de kruising koerst u linksaf. Volg deze zandweg en houd op de driesprong rechts aan.
U ziet recht vooruit het zadeldak van de kerktoren van Norg.
14 Bewandel de eerste zijweg naar rechts en houd de met wallen omzoomde weitjes aan uw linkerhand. Ga aan het eind weer rechtsaf. Sla de eerste weg linksaf.
U zag hem eerder, maar hier heeft u mooi zicht op molen “De Hoop” uit 1857 die sinds 1935 deze mooie gestroomlijnde rood met zilveren Bilau-wieken heeft.
Pak nogmaals de eerste weg naar links en u komt uit in oud Norg. Kruis Esweg en volg Steeg rechtdoor. Houd bij de gymzaal rechts aan. Ga aan het eind linksaf en direct weer rechtsaf Achter de kerk. Sla voor de kerk linksaf Brink. Steek de asfaltweg over en bewandel Brinkstraat rechtdoor.
15 Houd links aan en ga linksaf. Kies op de kruising Eikenlaan naar rechts.
Steek de voorrangsweg een beetje schuin over en loop het tegelpad in. U komt op Spint. Sla aan het eind linksaf Marke. Ga waar Marke naar rechts buigt rechtdoor het schelpenpad in. U komt uit op Molenveenweg.
16 Sla rechtsaf. U volgt deze zandweg en gaat na de ijsbaan even links- en direct weer naar rechts. Kies na circa 700m – tegenover het toegangshek van “Lange Veld” – het pad naar rechts.
Na enkele tientallen meters kunt u even naar links, een mooi vennetje bekijken. Keer erna terug.
Vervolg het slingerpad met naaldentapijt en negeer zijpaden tot de asfaltweg. Sla rechtsaf.
17 Steek de voorrangsweg over en volg het fietspad naar links. Pak, net na km-bordje N373 11, het bospad naar rechts.
Wandel dit pad uit. Ga linksaf. Negeer de fietspaden (let op fietsers). Kies op de T-splitsing de zandweg naar rechts. Waar de zandweg naar rechts buigt houdt u links, het smalle pad aan. Volg dit rond het Schillenveen tot u op een zandweg komt.
18 Steven naar rechts op de Anne Oortwijn bank af en geniet van het ruig begroeide ven. Kuier verder en tot de driesprong. Sla linksaf tot de vijfsprong met “leugenbankje”.
Deze vijfsprong is een soort hangplek voor senioren. Veel “STAD-jers” (uit Groningen) hebben hier al een halve eeuw een zomerhuisje. Eén bankje is hier niet genoeg.
Volg Voorsteweg rechtdoor. Na de akker wandelt u schuin linksaf.
Rechts ligt het zomerhuisjesbos. De huisjes groeien er sneller dan de bomen.
Kies in het bos, tegenover het bankje met gele afvalbak het slingerpad naar links en volg dit door het bos. Waar het pad op het perceel met hogere bomen stuit, loopt u linksaf. Volg het meest be(t)reden spoor en ga aan het eind, op de asfaltweg, rechtsaf.
19 Op het fietspad langs de voorrangsweg stapt u linksaf. Neem de zijweg naar links en ga meteen naar rechts het bos in.
U komt langs een zijpaadje (onder de hoogspanningsleiding rechts) naar een mooie open plek met picknickset.
Koers even verder schuin naar rechts en u loopt recht op het theehuisje “De Bosrand” aan.
Het is een aanrader om even een bezoekje te brengen aan dit thee- en koffiehuis met idyllisch bostuinterras. Ze schenken niet alleen koffie en thee. U kunt er ook terecht voor een bescheiden warm hapje of alleen een kop soep. (in de maanden december en januari zijn ze gesloten)
Einde van deze Wandelroute.
(Bij routepunt 6 gestarte b-wandelaars gaan door met punt 1 en eindigen met punt 5)
Meer informatie
De tocht werd met zorg samengesteld. Mocht je toch onduidelijkheden in route of routebeschrijving ontdekken, dan wordt melding hiervan erg op prijs gesteld. Dit geldt natuurlijk ook voor onverhoopte wijzigingen in het landschap. Uiteraard volg je zo’n wandelwégroute op eigen risico.
Van Norgerduin tot Zeijerwiek, december 2005.
Samenstelling: Dave Bekkema, (Assen) en Adri en Sytze Jager (Norg)
Gecontroleerd, tekst gewijzigd, kaart vervangen en GPS versie aangemaakt in maart 2016
